czarnuszka siewna

Czarnuszka siewna od wieków uznawana jest jako skuteczne lekarstwo przeciw różnym chorobom. Wspominana jest w niemal wszystkich tradycjach medycznych, od chińskiego zielarstwa po starożytną egipską i grecką medycynę.

Czarnuszka (Nigella Sativa) należy do rodziny jaskrowatych. Dojrzała posiada trójgraniaste nasiona o smaku gorzkiej kawy i korzennym (muszkatołowym) zapachu. Zawiera aż ponad 100 związków chemicznych, z których nie wszystkie są jeszcze do końca poznane i nad którymi ciągle trwają badania.

Pierwsze pisemne wzmianki na temat czarnego kminku można znaleźć w Starym Testamencie, w księdze Izajasza (28:25-27). Święty prorok Mahomet nazywa czarnuszkę „lekarstwem na każdą chorobę, z wyjątkiem śmierci.”

Współcześnie nauka również potwierdza, że czarnuszka jest jedną z najsilniejszych roślin leczniczych, jaka znana jest człowiekowi. W setkach badań okazało się, że nasiona czarnuszki zawierają związki, które zwalczają choroby poprzez pobudzenie organizmu do wytwarzania:

szpiku kostnego
interferonu (IFN)
komórek odpornościowych

Co zawiera w sobie czarnuszka?

Najważniejszym czynnym związkiem w czarnuszce jest nigellina. Pozostałymi ważnymi czynnymi związkami są:

thymoquinone
beta sitosterol
kwasy
- mirystynowy
- oleopalimitynowy
- oleinowy
- linolowy
- linolenowy
- arachidonowy
- foliowy
- palmitynowy
- stearynowy
białko
witaminy
- witamina B1
- witamina B2
- witamina B3
wapń
żelazo
miedź
cynk
fosfor

Czarnuszka w historii

Olej z czarnuszki został znaleziony w grobowcu Tutenchamona. Był również używany przez Kleopatrę, ze względu na korzystny wpływ na urodę i zdrowie.

Hipokrates, ojciec współczesnej medycyny, uważał czarnuszkę za cenne lekarstwo na zaburzenia trawienia.

Ibn Sina, autor słynnej Cannon of Medicine, w swojej książce informuje, że czarnuszka pobudza przemianę materii oraz wspomaga wyjście z letargu i przygnębienia.

W tradycyjnej medycynie indyjskiej (Ajurweda) wykorzystywano czarnuszkę w leczeniu wielu chorób, włącznie z hemoroidami, zapaleniem wątroby, gorączką, kaszlem, biegunką, a nawet tasiemcem.

Jak określana jest czarnuszka?

Często spotykamy się z pytaniem czy czarnuszka to to samo co olej z czarnego kminku, olej z czarnuszki i tym podobne.

Czarnuszkę powszechnie określa się jako czarnuszka siewna, olej z czarnuszki, olej z czarnuszki egipskiej, czarnuszka egipska, czarny kminek, olej z Czarnego kminku, kmin indyjski i wiele innych. Jednak tylko Nigella Sativa to prawdziwa, oryginalna nazwa.

Wybierając olej z czarnuszki zwracajmy uwagę na nazwę, ponieważ tylko tak będziemy mieli pewność, że kupujemy właśnie ten wartościowy olej z czarnuszki. Nie jest ważne czy będzie on w kapsułkach (po przekłuciu powinien pojawić się płynny olej) czy w płynie. Ważne, aby nazwa nie odbiegała od wyżej wymienionych.

Korzyści z przyjmowania czarnuszki

Eksperci często zalecają przyjmowanie jednej łyżeczki czystego oleju z czarnuszki. Można ją dostarczyć z gorącą herbatą, na godzinę przed posiłkiem, raz lub dwa razy w ciągu dnia.
Jednak wiele osób decyduje się na zażywanie oleju z czarnuszki w postaci kapsułek. Jednakże w jakiejkolwiek formie go spożywamy, ma ona ogromny wpływ nie tylko na nasze zdrowie, ale również na urodę. Przyczynia się do silniejszych i bardziej błyszczących włosów i paznokci już po kilku miesiącach zażywania. Dodatkowo stosowany zewnętrznie olej może przyśpieszyć złagodzenie objawów łuszczycy, egzemy, a także trądziku.

Liczne badania wykazały, że ekstrakt z nasion czarnuszki może pomóc w walce z rakiem. W jednym z ostatnich badań, olej z czarnuszki działał skutecznie na raka trzustki, jednego z najgroźniejszych i najtrudniejszych w leczeniu ze wszystkich nowotworów.

Często olej z nasion czarnuszki można znaleźć w gotowych kremach lub samodzielnie dodać go do swojego ulubionego. Niektórzy używają preparatów z czarnuszki na oparzenia lub infekcje skóry. Może być również stosowany do nawilżania skóry, ulżenia stawom lub bólowi, a także złagodzenia zmarszczek i innych oznak starzenia.

Zobacz również: Właściwości oleju z czarnuszki

Zastosowanie czarnuszki

Zastosowanie oleju z czarnuszki jest bardzo szerokie. Wykorzystywany jest przy takich zmianach chorobowych lub schorzeniach jak:

trądzik;
przeziębienie i grypa;
letarg;
napięcie nerwowe;
zmęczenie mięśni nóg;
bóle pleców, reumatyzm, zapalenie stawów i siniaki;
wysokie ciśnienie krwi;
problemy żołądkowe;
biegunka;
wypadanie włosów;
ból głowy;
ból ucha;
pasożyty jelitowe;
kolka (również u dzieci);
zapalenie zatok;
grzybica skóry.

Polecane produkty

Olej z czarnuszki
W czarnuszce (Nigella sativa) głównymi składnikami są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Zalicza się je do egzogennych kwasów tłuszczowych, czyli takich, których nasz organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i należy dbać o ich dostarczanie w celu utrzymania prawidłowego poziomu. Olej z czarnuszki to również źródło bardzo cennych substancji takich jak m.in. witaminy, mikroelementy, białka, flawonoidy, fitosterole Zobacz więcej …

Bibliografia

Pałczyński C., Kupryś-Lipińska I., Kuna P., Czarnuszka siewna (Nigella sativa) czyli panna w zieleni: działanie przeciwzapalne, Alergia, 3/2016.
Borusiewicz M., Janeczko Z., Nigella sativa L. – roślinny surowiec o właściwościach plejotropowych, Postępy Fitoterapii, 4/2015.
Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Zmarzły N., Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych, Postępy Nauk Medycznych, XXXI/2018.

Bogaty skład chemiczny sprawia, że właściwości zdrowotne czarnuszki siewnej wykorzystuje się od wieków nie tylko w celach leczniczych, ale również kosmetycznych, a nawet gastronomicznych. Najczęściej stosowanymi formami produktów z czarnuszki są zmielone nasiona, napary, odwary, nalewki oraz oleje.

Skład chemiczny

Nasiona czarnuszki zawierają między innymi:

wodę;
olej – do 2,5% oleju tłustego stanowią olejki eteryczne. Olej tłusty stanowi około 50% zawartości nasion i składa się z nienasyconych oraz nasyconych kwasów tłuszczowych. Zawiera również fosfolipidy i fitosterole;
białka – w ich składzie znajduje się 8 z 9 niezbędnych aminokwasów, czyli: fenyloalanina, walina, tryptofan, lizyna, izoleucyna, leucyna, treonina i metionina;
węglowodany;
witaminy – głównie A, E, B1 i B6. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach stanowią przynajmniej 0,2% oleju tłustego;
składniki mineralne – sole wapnia, żelaza, magnezu, sodu, selenu, miedzi, fosforu, potasu i cynku;
flawonoidy – w tym związki kwercetyny oraz kemferolu;
karoteny.

Zawartość wymienionych komponentów jest zmienna i zależy głównie od źródła pochodzenia nasion oraz czasu zbioru i metod uprawy.

Właściwości zdrowotne czarnuszki

Właściwości zdrowotne czarnuszki są niezwykle wszechstronne. Czarnuszka siewna:

wykazuje działanie przeciwnowotworowe, ponieważ posiada zdolność wpływania na cykl komórkowy i hamuje syntezę kwasów nukleinowych;
obniża stres oksydacyjny i utrzymuje integralność komórek trzustkowych. Dodatkowo wpływa korzystnie na regenerację komórek beta trzustki, usprawnia obwodowy metabolizm glukozy i zwiększa sekrecję insuliny. W związku z powyższych ma działanie przeciwcukrzycowe;
chroni przed szkodliwymi zmianami miąższ wątroby i nerek wykazując jednocześnie działanie przeciwzapalne;
zwiększa zawartość mucyny w błonie śluzowej żołądka, dlatego chroni narząd przed wrzodami;
stymuluje receptory opioidowe zlokalizowane w centralnym systemie nerwowym, wykazuje więc właściwości przeciwbólowe;
przyczynia się do likwidacji pasożytów – badania przeprowadzone na dzieciach chorych na tasiemczycę wykazały znaczną poprawę stanu zdrowia;
nieznacznie obniża poziom cholesterolu we krwi.

Warto zwrócić uwagę na wpływ składników zawartych w roślinie na układ sercowo-naczyniowy. Produkty na bazie wyciągów z nasion wykazywały silne działanie hamujące na częstość akcji serca i jego kurczliwość. Olejek lotny z nasion powodował u zwierząt dawkozależne obniżenie ciśnienia tętniczego krwi – konieczne są dalsze badania.

Dodatkowo olej przyczynia się do wzrostu zbyt małego poziomu erytrocytów, leukocytów oraz do zwiększenia się objętości krwinek w hematokrycie. Na podstawie licznych badań można wnioskować, że czarnuszka siewna może zapobiegać miażdżycy tętnic wieńcowych, mózgowych i obwodowej chorobie naczyniowej.

Ciekawe badania przeprowadzono na pacjentach astmatycznych. Wyniki tych badań wskazują, że czarnuszka siewna widocznie zmniejsza nasilenie astmy, częstotliwość jej napadów oraz świszczący oddech.

Wykorzystanie czarnuszki w kosmetologii i gastronomii

Składniki czynne nasion czarnuszki wpływają na utrzymanie jędrności i elastyczności skóry. Wiąże się to głównie z obecnością wielonasyconych kwasów tłuszczowych, które poprawiają strukturalność błon komórkowych komórek skóry i wykazują działanie ochronne. Na rynku pojawia się coraz więcej kosmetyków posiadających w składzie czarnuszkę.

W warunkach domowych można stosować np. olej z czarnuszki, który dodany do maseczki znacznie poprawia kondycję włosów.

Zobacz również: Zastosowanie oleju z czarnuszki.

Olej z czarnuszki równie dobrze sprawdza się w kuchni. Charakteryzuje się on typowym, lekko gorzkim smakiem i korzennym zapachem. Jest zatem doceniany głównie jako składnik sałatek.

Polecane produkty

Bibliografia

Pałczyński C., Kupryś-Lipińska I., Kuna P., Czarnuszka siewna (Nigella sativa) czyli panna w zieleni: działanie przeciwzapalne, Alergia, 3/2016.
Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Zmarzły N., Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych, Postępy Nauk Medycznych, XXXI/2018.
Borusiewicz M., Janeczko Z., Nigella sativa L. – roślinny surowiec o właściwościach plejotropowych, Postępy Fitoterapii, 4/2015.
Mańkowska D., Bylka W., Nigella sativa L. – związki czynne, aktywność biologiczna, Herba Polonica, 1/2009.
Jurczak R., Reguła J., Właściwości prozdrowotne czarnuszki siewnej i jej znaczenie w leczeniu dny moczanowej, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3/2018.

czarnuszka czarnuszka siewna czarnuszka właściwości czarnuszka właściwości lecznicze czarnuszka właściwości zdrowotne nasiona czarnuszki olej z czarnuszki olej z czarnuszki właściwości lecznicze właściwości czarnuszki właściwości zdrowotne czarnuszki